Hoofd, schouder, knie en teen, knie en teen.

Het nieuwe kabinet stelt het aanleren van het ’Wilhelmus’ op alle scholen verplicht. Misschien kan die verplichting ook gelden voor het aloude kinderliedje ’Hoofd, schouders, knie en teen’, het thema van deze zorgbijlage. Met de bijbehorende bewegingen worden namelijk alle spiergroepen in het lichaam aangesproken. 

Fysiotherapeut Tessa Mosch en kinderfysiotherapeuten Eileen Groenland en Anneke Berkelaar van Fysiotherapie Noordkop in Den Helder hebben op ons verzoek het liedje ontleed. Er zit meer in dan je denkt. Eileen Groenland: Bewegen verloopt in ketens. Dat wil zeggen dat bij het bewegen van je schoudergordel andere en meerdere gewrichten betrokken zijn, zoals de romp. Een goede rompcontrole is nodig om het schouderblad te stabiliseren. Dus als je je schouders beweegt, geeft dat spieractiviteit in de rest van het lichaam. Ander voorbeeld: als je je hoofd beweegt, lokt dat evenwichtsreacties uit en die hebben weer invloed op de alertheid en spierspanning.

Gewrichtsvocht

De beweging is niet alleen van belang voor je spieren en de ontwikkeling van spierkracht, maar ook voor het aanmaken van gewrichtsvocht, waardoor, zeker bij ouderen, gewrichtspijn verminderd of voorkomen wordt.

Het lied doet daarnaast een beroep op je ’neurologische aansturing’. Tessa Mosch: Je vingers moeten wel het puntje van je neus kunnen vinden. Wij hebben hier soortgelijke oefeningen waarbij je met je linkerhand je rechteroor vast moet pakken. Vergt dezelfde coordinatie. Er is een officiele Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen (NNGB). Voor volwassenen een half uur per dag matig intensief en dat minstens vijf dagen per week. Voor kinderen geldt een norm van zestig minuten. Eileen Groenland: Kinderen tot 18 jaar bewegen veel minder dan vroeger, door de komst computers. Dat op zich kan al weer leiden tot nek- en schouderklachten door een verkeerde houding. Kinderen zouden per dag niet meer dan twee uur televisie moeten kijken of computeren. Wie lekker buiten is, vanwege het sociale aspect het liefst met vriendjes, leert echt spelenderwijze om de motoriek te ontwikkelen.

Verder zijn wetenschappers er van overtuigd dat bewegen een positieve invloed heeft op het brein. Het concentratievermogen wordt groter en kinderen kunnen gemakkerlijker informatie opnemen.

Ook voor ouderen geldt dat bewegen en daarmee de doorbloeding van de hersenen een remmende werking heeft op het verouderingsproces (dementie). Tessa Mosch: Dat niet alleen: het heeft tal van positieve effecten op bloeddruk, cholesterolgehalte, bestrijding overwicht. Je hele lichaam blijft beter in vorm en dat kan, zeker bij ouderen er toe bijdragen dat ze langer zelfstandig kunnen wonen en het kan het aantal valongelukken (15.000 per jaar) terugdringen.

Begeleiding

Wie tot nu toe niet of weinig beweegt doet er goed aan om dat eerst onder begeleiding te doen. Elke plaats heeft sportclubs, fitnessscholen en speciale seniorenverenigingen. Of ga wandelen. Dat kan al tijdens de lunchpauze. Voor kinderen met een slechte motoriek zijn er bij veel fysiotherapiepraktijken speciale programma’s, die vergoed worden door de verzekeraar. Eileen Groenland: We leren ze om weer plezier in bewegen te krijgen. En dat begint bij het puntje van je neus.......

Bron: Noord-Hollands Dagblad 08-11-2017